Budownictwo domów energooszczędnych

Co to jest budownictwo energooszczędne

Budownictwo energooszczędne jest inteligentną technologią budownictwa, umożliwiającą uzyskanie wysokiego komfortu cieplnego i budowę budynku o niskim zużyciu energii, czyli o niskich kosztach eksploatacji. Uzyskuje się to poprzez ograniczenie zużycia energii w zakresie ogrzewanie budynku, podgrzania ciepłej wody użytkowej i energii elektrycznej. Obniżenie zapotrzebowania na energię cieplną osiąga się poprzez zastosowanie odpowiedniej izolacji cieplnej i odpowiednich okien ciepłochronnych, unikanie mostków termicznych oraz zachowanie szczelności budynku.

Klasyfikacja energooszczędności budynków

Posługując się wartościami liczbowymi wskaźnika EP można ocenić, że budynek ma niską energochłonność (czyli jest energooszczędny) lub też charakteryzuje się średnią lub wysoką energochłonnością. Uznanie pewnych wartości wskaźników EP jako granicy, poniżej której można mówić o budynkach energooszczędnych jest całkowicie umowne. Domy, w których:

• EP>140 kWh/m²/rok, można uznać za niezbyt energooszczędne
  A jeszcze wiele jest takich domów wybudowanych w minionych latach, które ten wskaźnik mają na poziomie EP=200 a nawet 300 kWh/m²/rok,
• EP=95 kWh/m²/rok, to domy aktualnie standardowe (wg WT2017) - dotyczy nowych domów
• EP=70 kWh/m²/rok, to domy (wg WT2021)
• EP=30-70 kWh/m²/rok, to domy energooszczędne
• EP<15 kWh/m²/rok, to tzw. domy pasywne, które mogą funkcjonować w sposób bierny, czyli bez aktywnych systemów ogrzewania i wentylowania powietrza

A więc od roku 2021 standardem będzie budowa domów, które mają EP=70 kWh/m²/rok. Definicji prawnej domu energooszczędnego nie ma. Można więc przyjąć, że wszystko co poniżej, to już są domy energooszczędne.

Co to jest budynek energooszczędny

Dom energooszczędny - to budynek, w którym zastosowano rozwiązania projektowe i techniczne umożliwiające użytkowanie go przy małym zużyciu energii, przy zapewnieniu komfortowych warunków higieniczno-sanitarnych. Inaczej mówiąc to taki dom, który zużywa relatywnie mało energii potrzebnej do jego eksploatacji, a zwłaszcza do ogrzewania pomieszczeń. Budynek energooszczędny nie tylko nie traci dużo energii przez ściany zewnętrzne, ale również:

• korzysta z wyprodukowanego ciepła z różnych urządzeń domowych
• pozwala na wykorzystanie naturalnego ciepła ze słońca
• wykorzystuje domowy system wentylacji do ponownego spożytkowania ciepła zawartego w powietrzu usuwanym na zewnątrz
• posiada racjonalny system ogrzewania, odpowiedni do niskiego zapotrzebowania budynku na ciepło

Radykalne zmniejszenie zapotrzebowanie na energię w domu jest możliwe tylko wtedy, gdy zainstalowana zostanie wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna, pozwalająca odzyskiwać ciepło wytwarzane np. przez sprzęt gospodarstwa domowego. System wentylacyjny przy jednoczesnym bardzo dobrym zaizolowaniu budynku pozwala na rezygnację z konwencjonalnych grzejników, bo rolę instalacji grzewczej przejmuje wentylacyjna, a nośnikiem ciepła jest nawiewane powietrze. Ważne jest też prawidłowe wykończenie budynku w najdrobniejszych szczegółach. Współgrać ze sobą musi wiele elementów - system rekuperacji, pozwalający na odzyskiwanie energii, odpowiednio gruba izolacja i szczelne okna. Bryła budynku powinna być zwarta, odpowiednio zorientowana wobec stron świata. Dom musi być dobrze ocieplony z dobrze działającą wentylacją. Trzeba zwrócić szczególną uwagę na to, by nie tworzyć mostków termicznych. Wykorzystuje się też zyski ciepła, stosując przeszklenia na stronę południowo-zachodnią.
Dobre zaizolowanie budynku nie wystarczy, żeby budynek mógł być energooszczędny. Energooszczędny standard domu osiągniemy tylko poprzez zastosowanie mechanicznej wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła. Pozwala ona na znaczne ograniczenie strat ciepła.
Dom energooszczędny korzystający z pieca olejowego lub gazowego będzie różnił się od domu tradycyjnego przede wszystkim zużyciem paliwa. A może być ono nawet o 60-70% niższe niż w budynku tradycyjnym, wyposażonym w wentylację grawitacyjną oraz zaizolowanym w stopniu standardowym, gdzie izolacja ścian czy sufitów oraz dachu spełnia wprawdzie wymogi polskich norm, jednak jest zbyt cienka, aby dom taki można było nazwać energooszczędnym.
Budynek energooszczędny może być wyposażony w dowolne źródło ciepła lub kilka niezależnych układów grzewczych. W budynku energooszczędnym nie ma przeciwwskazań do korzystania z kominka, dodatkowo może on być oczywiście wyposażony w płaszcz wodny lub system dystrybucji gorącego powietrza. Taki dom zużywa 30÷40 kWh/(m2/rok)
W starym budownictwie, jeśli dom wybudowano metodą tradycyjną, to około 70 % ciepła ucieka z takiego budynku przez różnego rodzaju przegrody, mostki termiczne, okna, ściany, dach. Tylko 30 % to jest ciepło wentylacyjne. Natomiast w budownictwie nowego typu, jeśli budynek jest dobrze docieplony, te proporcje się odwracają. To znaczy około 70 % to jest ciepło wentylacyjne, a tylko 30 % ucieka przez ściany. Z tych 70 %, dzięki zastosowaniu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, można odzyskać jeszcze około 80 nawet do 90%. To nie jest tylko zaoszczędzona energia, ale konkretna zaoszczędzona kwota pieniędzy oraz komfortowy i zdrowy klimat w domu.

Budynek energooszczędny a zdrowie

Jeśli mówimy o zdrowiu, to dla zdrowia absolutnie niezbędne jest świeże powietrze. Powietrze w źle wentylowanym domu zawiera mniej tlenu, dużo dwutlenku węgla (oddychanie mieszkańców, spalanie gazu i innych paliw), szkodliwe i trujące związki pochodzące z parowania powierzchni tworzyw sztucznych (wykładziny, dywany, firanki, tapety, panele), trujące związki pochodzące z parowania powierzchni lakierowanych (podłogi, meble), parowania klejów wiążących płyty wiórowe mebli i różnego rodzaju paneli. Powietrze to traci walory powietrza świeżego, staje się szkodliwe, a nawet niebezpieczne zarówno dla mieszkańców, jak i dla budynku i jego wyposażenia. Nadmierna ilość wilgoci przyczynia się do rozwoju trudnych do usunięcia grzybów, które z kolei wytwarzają substancje szkodliwe dla zdrowia. Wykraplanie się wody, prowadzi do zamakania elementów konstrukcyjnych budynku, niszczenia jego wyposażenia i struktury. Spalanie gazu (lub innych paliw) w powietrzu o małej zawartości tlenu, zawsze prowadzi do wytwarzania silnie trującego tlenku węgla. Dlatego powietrze zużyte powinno być wymieniane na świeże dzięki sprawnej wentylacji. Taką gwarantuje tylko wentylacja nawiewano-wywiewna z odzyskiem ciepła. Budując dom trzeba pamiętać, że sprawna wentylacja jest tak samo ważna jak bezpieczna konstrukcja, dobre ogrzewanie czy estetyczne wykończenie. Dodatkowym ważnym aspektem jest to, że w systemie wentylacyjnym łatwo jest umieścić filtr antyalergiczny i dodatkowo podnieść komfort zamieszkania. Dlatego budując dom trzeba pamiętać, że sprawna wentylacja jest tak samo ważna jak bezpieczna konstrukcja, dobre ogrzewanie czy estetyczne wykończenie.

Co to jest budynek pasywny energetycznie

Budynki pasywne są najnowszą generacją budynków energooszczędnych. To obiekty o najwyższym komforcie cieplnym i ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu na energię cieplną wynoszącą maksimum 15 kWh/m2/rok), czyli mniej niż 1,5 litra oleju opałowego lub 1,5 m3 gazu ziemnego na m2 na rok. Przykładowo ogrzewanie w ciągu całego roku takiego budynku o powierzchni mieszkalnej 150m² kosztuje mniej niż 300 zł. za cały rok. Podstawowe parametry jakie powinien spełniać budynek pasywny:

• wartość U dla całego budynku poniżej 0,15 W/(m²/K)
• izolacja cieplna - wartość przenikania ciepła U poniżej 0,15 W/(m²/K)
• wartość U okien poniżej 0,8 W/(m²/K)
• minimalizacja mostków termicznych
• wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła
• wykorzystanie energii słonecznej poprzez okna

Zapotrzebowanie na ciepło dla celów grzewczych nie przekracza 15 kWh na m² rocznie i jest prawie siedmiokrotnie mniejsze niż w innych nowych budynkach. W porównaniu ze starymi obiektami redukcja zapotrzebowania na ciepło jest nawet szesnastokrotna

Termoizolacyjność przegród zewnętrznych

Porównanie termoizolacyjności przegród zewnętrznych we współczesnym budownictwie jednorodzinnym.
Maksymalne wartości współczynnika przenikania ciepła "U":

Rodzaj przegrody	Dom zgodny z WT-2017	Dom zgodny z WT-2021	Dom energooszczędny	Dom pasywny
Ściany zewnętrzne	0,23	0,20	≤ 0,20	< 0,15
Okna	1,10	0,90	0,90	≤ 0,80
Drzwi zewnętrzne	1,50	1,30	1,30	1,00
Dach lub stropodach	0,18	0,15	0,15	0,13
Podłoga na gruncie	0,30	0,30	0,30	0,15
Strop nad piwnicą	0,25	0,25	0,25	0,15

Jaki powinien być dom, żeby oszczędzał energię i był "pasywny"

• ściany zewnętrzne o podwyższonej izolacyjności: U<0,15 W/m²K
• dach: U < 0,14 W/m²K
• podłoga na gruncie U < 0,15 W/m²K
• okna o podwyższonej izolacyjności termicznej U < 0,80 W/m²K
• drzwi zewnętrzne o podwyższonej izolacyjności termicznej U < 1,3 W/m²K

Ponadto:
- instalacja ciepłej wody użytkowej powinna być dobrze zaizolowana
- budynek nie powinien posiadać mostków termicznych
- budynek powinien posiadać wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła